Trong lịch sử phát triển hơn 60 năm, Học viện Nông nghiệp Việt Nam đã có nhiều đóng góp về khoa học và công nghệ quan trọng vào thực tiễn sản xuất, đảm bảo an ninh lương thực và tăng giá trị xuất khẩu nông sản cho ngành Nông nghiệp của Việt Nam. Giai đoạn 2021-2030, Học viện tiếp tục định hướng phát triển thành trường đại học nghiên cứu theo mô hình các đại học tiên tiến trên thế giới và trở thành trung tâm nghiên cứu có vị thế trong khu vực về nông nghiệp và phát triển nông thôn. Để thực hiện được mục tiêu chiến lược nói trên, Đảng Uỷ, Hội đồng Học viện và Ban Giám đốc đã xác định khai thác hiệu quả nguồn lực khoa học và công nghệ thông qua việc phát triển các hướng nghiên cứu công nghệ mới – giá trị cao – liên ngành – tích hợp với công nghệ 4.0 và đồng sáng tạo gắn kết chặt chẽ với doanh nghiệp để tạo ra giá trị mới phục vụ thị trường là một trong những nhiệm vụ trọng tâm.

Trung tâm Đổi mới sáng tạo Nông nghiệp thực hiện các nhiệm vụ như Trung tâm chuyển giao công nghệ (TTO), Trung tâm ươm tạo công nghệ (incubator), Sàn giao dịch công nghệ, Khu làm việc chung (co-working space), Thung lũng khoa học, Thung lũng thực phẩm hay Thung lũng hạt giống (seed valley, food valley) trong lĩnh vực nông nghiệp. Agrinnovation sẽ là nơi để thực hiện nhiệm vụ nói trên như nhiều trường đại học nghiên cứu trên thế giới tại Hoa Kỳ, Đài Loan, châu Âu, châu Úc đã và đang triển khai thành công gần đây (Hình 1).

Hình 1. Một số Trung tâm Đổi mới sáng tạo Nông nghiệp được hình thành tại các trường đại học và Trung tâm nghiên cứu trên thế giới trong những năm gần đây

Trong bối cảnh Đảng và Chính phủ có chủ trương và chương trình thúc đẩy các hoạt động đổi mới sáng tạo thông qua Nghị Quyết TW số 52 của Bộ Chính trị ngày 27/9/2019, Thủ tướng chính phủ ký quyết định thành lập Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia ngày 2/10/2019, Quốc Hội đang chuẩn bị ban hành Luật đầu tư theo hình thức công tư nhằm thu hút doanh nghiệp tham gia đầu tư trong đó có lĩnh vực khoa học và giáo dục. Ngày 24 tháng 3 năm 2020, Giám đốc Học viện đã Quyết định Thành lập Trung tâm Đổi mới sáng tạo Nông nghiệp với mục tiêu: Nâng cao năng lực đổi mới sáng tạo trong đào tạo, nghiên cứu và phát triển dịch vụ khoa học công nghệ, ươm tạo khởi nghiệp và khai thác sáng chế, sở hữu trí tuệ, góp phần phát triển nền nông nghiệp hiện đại của ngành nông nghiệp Việt Nam.

Các nhiệm vụ trong tâm của Trung tâm

▶ Tạo ra không gian và môi trường thuận lợi để các nhà nghiên cứu, sinh viên của Học viện và đối tác (chuyên gia, doanh nghiệp, hợp tác xã…) hợp tác và phát triển ý tưởng sáng tạo;

▶ Xây dựng các dự án Đổi mới sáng tạo và thu hút đầu tư trong và ngoài nước trong Đổi mới sáng tạo;

▶ Ươm tạo công nghệ mang thương hiệu Học viện Nông nghiệp Việt Nam; Cung cấp các dịch vụ hỗ trợ đăng ký bảo hộ, sở hữu trí tuệ, thương mại hoá công nghệ; Hỗ trợ phát triển các doanh nghiệp start up; spin-off;

▶ Xây dựng khu nông nghiệp công nghệ cao, phát triển công nghệ mới 4.0 ứng dụng trong nông nghiệp (trí tuệ nhân tạo, dữ liệu lớn, block chain, thực tế ảo…);

▶ Tăng cường thực hành, thực tập cho sinh viên của Học viện và đào tạo các thành phần khác trong các chuỗi sản xuất và công nghệ nông nghiệp.

▶ Tham vấn cho Học viện và các cơ quan chính sách phát triển Đổi mới sáng tạo trong đào tạo và khoa học công nghệ.

Để  thực hiện các nhiệm vụ trên, Trung tâm hình thành các đơn vị có các nhiệm vụ như sau:

a)   Trung tâm Nông nghiệp công nghệ cao:

Trung tâm CNC sẽ phối hợp với dự án OKP do Chính phủ Hà Lan tài trợ tập trung vào xây dựng cơ sở vật chất, nghiên cứu, trình diễn và phát triển các hệ thống sản xuất rau hoa quả có tính sáng tạo, hiệu quả, bền vững và khả thi về mặt kinh tế cho doanh nghiệp, nhóm hộ nông dân và hợp tác xã nông nghiệp.   Trung tâm cũng sẽ kết nối các công ty, doanh nghiệp kinh doanh nông nghiệp trong và ngoài nước thông qua việc đồng sáng tạo; đồng phát triển công nghệ; để tạo gia các công nghệ có giá trị mới cho thị trường.

                                                    Hình 2: Các hoạt động và phối cảnh thiết kế trung tâm công nghệ cao Học viện Nông nghiệp Việt Nam

b)  Trung tâm Phát triển đổi mới sáng tạo

Dựa trên kinh nghiệm phát triển và được sự hỗ trợ đào tạo nguồn nhân lực và cơ sở vật chất từ các dự án đổi mới sáng tạo trong và ngoài nước. Trung tâm đặt ra mục tiêu xây dựng và phát triển các dự án đổi mới sáng tạo và nông nghiệp số thông qua kết nối các nhóm nghiên cứu mạnh/xuất sắc/tinh hoa của Học viện, các chuyên gia trong và ngoài nước để phát triển dự án hợp tác.

c)  Trung tâm Ươm tạo Doanh nghiệp khoa học công nghệ (spin off)

Từ nghiên cứu đến tạo ra sản phẩm trên thị trường gồm chuỗi nhiều hoạt động và quá trình có sự liên kết với nhau. Các quốc gia có kinh nghiệm chuyển giao công nghệ nông nghiệp thành công trên thế giới sử dụng 08 hình thức để thực hiện thương mại hoá cho các loại hình công nghệ khác nhau, trong đó các hình thức chính là: cấp phép, nhượng quyền (licensing), bán/ chuyển giao (sale/transfer) và hình thành các doanh nghiệp spin off là các doanh nghiệp hình thành dựa trên nguồn lực khoa học công nghệ của trường đại học. Nhiều trường đại học đối tác của Học viện như KU Leuven của Bỉ, Wageningen Hà Lan, Queensland Úc…. đã hình thành hàng trăm spin off nhằm thương mại hoá kết quả nghiên cứu tạo nguồn thu để đầu tư trở lại nghiên cứu và hỗ trợ thực hành cũng như tạo việc làm cho sinh viên tốt nghiệp.

Trong giai đoạn 2021-2025, Trung tâm sẽ hỗ trợ các nhà khoa học/nhóm nhà khoa học có tài sản trí tuệ tiềm năng thương mại về cơ chế chính sách, nguồn lực tài chính và cơ sở vật chất để thu hút đầu tư hình thành các doanh nghiệp spin off. Về lâu dài khi có các nguồn thu ổn định, Trung tâm sẽ hình thành quỹ khoa học công nghệ để hỗ trợ các hoạt động nghiên cứu và thương mại hoá sản phẩm khoa học công nghệ của Học viện.

d) Trung tâm Nghiên cứu dữ liệu lớn nông nghiệp

Với quan điểm “tài nguyên sẽ cạn kiệt, dữ liệu không bao giờ có thể khai thác hết” Trung tâm Đổi mới sáng tạo hình thành TT nghiên cứu dữ liệu lớn nông nghiệp nhằm phát triển các nguồn dữ liệu nông nghiệp phục vụ số hoá nền nông nghiệp, phát triển công nghệ dữ liệu lớn gắn với tự động hoá để dự báo và kiểm soát sớm các rủi ro nông nghiệp, phát triển trí tuệ nhân tạo trong quản lý chuỗi ngành hàng nông nghiệp, nghiên cứu sử dụng dữ liệu lớn góp phần giải quyết các vấn đề của thị trường nông sản Việt Nam.

Trong giai đoạn 2021-2025, Trung tâm sẽ tập trung xây dựng các dự án ứng dụng trí tuệ nhân tạo, dữ liệu lớn và block chain trong các ngành hàng chủ lực phối hợp chuyên môn về công nghệ thông tin và chuyên môn về nông nghiệp và các doanh nghiệp sản xuất/chế biến và xuất khẩu.

Trung tâm Đổi mới sáng tạo Nông nghiệp của Học viện Nông nghiệp Việt Nam kỳ vọng sẽ thu hút được sự hợp tác của đội ngũ cán bộ và các nhà nghiên cứu, các chuyên gia, các tổ chức quốc tế và doanh nghiệp góp phần đổi mới và nâng cao chất lượng đào tạo và nghiên cứu tại Học viện Nông nghiệp Việt Nam; cùng đồng hành vì nền nông nghiệp phát triển bền vững.

Hình 3: Một trong các Dự án của TT nghiên cứu dữ liệu lớn “xây dựng và ứng dụng blockchain và trí tuệ nhân tạo cho ngành hàng mật ong hợp tác với công ty chế biến, xuất khẩu mật ong tại Đăk Lăk”

Trung tâm Đổi mới sáng tạo